Jasmijn Tolk

“Onze voorstelling is een illusie, de schoonheid is echt” – Jasmijn Tolk (Rotterdam, 1969)

Pas drie maanden in de schoolbanken van de Nederlandse Filmacademie, baart Jasmijn Tolk in 1995 opzien met haar debuut als fotograaf voor de expo ‘Vrouwen van Haarlem’. Jaap Pop, dan nog burgemeester van Haarlem, opent de expositie en moet even schakelen als hij in plaats van beroemde Haarlemse vrouwen onder meer drag queens, skaters en een meisje met down op de foto’s ziet.

Het is kenmerkend voor Jasmijn Tolk, die met haar camera scènes uit het dagelijks leven vastlegt. Niet documentair maar geënsceneerd, mét gevoel voor esthetiek. Haar oog voor compositie en belichting dankt zij aan haar scholing tot belichter. Bij elkaar zorgt dit ervoor dat haar fotografische werken ‘lezen’ als een gestileerd verhaal.

Na haar afstuderen in 1999 aan de Nederlandse Film en Televisieacademie werkte ze als belichter voor vele tv-commercials en speelfilms en volgde er meer exposities, in Nederland en in Zuid-Frankrijk. Te zien zijn dan haar series Auto Émotion, Bitte Liebe Mich en Majorettes.

In Auto Émotion voegt Jasmijn een ziel toe aan het ogenschijnlijk ‘levenloze’ karakter van de industriële wereld. De vraag: Wat gebeurt er met mensen als zij als louter functioneel worden gezien, staat centraal in deze serie. Wat opvalt is de kwetsbaarheid van de geportretteerden. Ondanks hun stoere en bijna groteske houding is het onderhuidse drama, het ‘verlies’ van eigenheid en autonomie voelbaar.

Recente series zijn Stillevens en Les Petites. Stillevens is een serie met 17e-eeuwse objecten in de hoofdrol, uit de collectie van o.a. Endlich antiquairs. Een samenwerking die is ontstaan door het in hun opdracht fotograferen van een poppenhuis met 200 zeldzame zilveren miniaturen uit de Gouden Eeuw. Hét pronkstuk van kunstbeurs TEFAF 2017, dat is verkocht aan een toonaangevend museum in Boston. Endlich nam het voortouw om ook andere antiquairs te benaderen, waaronder o.a. Jan Beekhuizen die met zijn 17e-eeuws tin en aardewerk een bijdrage heeft geleverd aan de stillevens.

In Stillevens is een belangrijke rol weggelegd voor licht en compositie. Het vastleggen van zilveren objecten is technisch uitdagend, onder andere vanwege de reflecties. In deze serie heeft Jasmijn, naar voorbeeld van de oude meesters, de spiegeling naar haar hand gezet. Het resultaat van continu zoeken naar creatieve oplossingen in combinatie met technisch verstand. Zo werkt ze in de serie continu vanuit één lichtbron -een raam-, zoals in de 17e eeuw ook gebeurde. Door het kleurpalet en de nabewerking zetten deze stillevens je even op het verkeerde been en lijken zo uit een schilderij van Willem Claesz te zijn weggelopen. Zo ook zijn er zilverobjecten in haar stillevens verwerkt die Willem Claesz zelf in zijn handen heeft gehad om te schilderen in 1635, een van die schilderijen hangt in het Rijksmuseum.

Les Petites is een sprookjesserie met een twist, waarin meisjes van zeven de held zijn, temidden van een schilderachtig decor, gehuld in historische kledij. Ze hoeven niet gered te worden, en zijn niet per definitie schattig en lief. Want wie goed kijkt, ziet meisjes die niet vies zijn van een vogeltje of kikker. “De onschuld van kinderen, die tegelijkertijd al in een rol worden geduwd, vind ik enorm boeiend.”

De tegenstelling tussen perceptie en werkelijkheid komt vaker terug in het werk van Jasmijn. Wat we denken te zien, staat soms haaks op hoe iets werkelijk is. Dat gegeven, en daarbij de erkenning van de romantiek van de rafelrandjes, fascineert Jasmijn. Het verhaal dat aan het zicht onttrokken is, is het meest interessante verhaal. Dit is wat Jasmijn het liefste toont. Niet moraliserend, maar met een vleugje humor.